Bij Parlementsverkiezingen presenteren partijen zich doorgaans met gelikte verkiezingsspotjes, veelkleurige promotiefolders met de speerpunten, uitgewerkte partijprogramma’s vol nobele plannen en websites waarop de kandidaten zich van hun beste kant laten zien. De Antifascistische Onderzoeksgroep Kafka keek eens wat beter naar de politici die nu kandidaat staan voor de Tweede Kamerverkiezingen. Daarnaast bekeken we de politieke achtergrond van de mensen die in elke kieskring de deelname van de nieuwe partijen mogelijk maken, door een zogenaamde ondersteunende handtekening te zetten.
De meest radicale partij van Nederland is de Nederlandse Volks-Unie (NVU) van Constant Kusters uit Arnhem. De NVU had het voornemen uitgesproken om weer aan Tweede Kamerverkiezingen mee te doen, maar laat ook ditmaal verstek gaan. Het lijkt een realistische inschatting dat ze geen schijn van kans maakt op een zetel, vooral omdat het al vrij vol is aan de rechterkant van het politieke spectrum. Bovendien zou de NVU grote moeite hebben om in elk van de twintig kieskringen voldoende steunhandtekeningen te verzamelen die verplicht zijn bij deelname. Welke Antilliaan zou in kieskring 20 op de Antillen nou voor een racistische White Power-partij willen tekenen? Zo radicaal als de NVU is gelukkig geen enkele deelnemer of kandidaat, maar in de politieke hoek van de voormalige LPF en de PVV gebeurt nog voldoende voor een kritische beschouwing.
PVV
De belangrijkste en meest kansrijke extreemrechtse partij die nu mee doet is natuurlijk de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders (1963). Ook al lijkt de partij in de peilingen wat weg te zakken, blijft ze een factor van betekenis met hun radicale standpunten in de Haagse politiek. De PVV hoeft als zittende partij in de Tweede Kamer geen ondersteunende handtekeningen te verzamelen in alle kieskringen. Hierdoor kunnen we alleen naar de 49 kandidaten kijken in het kader van dit onderzoek. De partijleiding heeft een grote schoonmaak gehouden en kandidaten geschrapt die de laatste jaren in opspraak kwamen en daarmee het partijblazoen bezoedelden. Kennelijk ziet men geen problemen rondom Raymond de Roon (1952) uit Almere. De Roon was in de jaren zeventig als jongvolwassene actief in radicaalrechtse kringen waar plannen voor gewapende burgerwachten en staatsgrepen, de geheime dienst motiveerde hen in de gaten te houden. Dat resulteerde in het voorkomen van een bomaanslag door lieden uit dezelfde kringen waarin De Roon rondliep. Voor Wilders vormt dit verleden geen beletsel om Raymond de Roon op de 14e plek op de kandidatenlijst te zetten. Op de 36e plek van die lijst treffen we Alex van Hattem (1983)uit Eindhoven. Hij komt voort uit een van de laatst overgebleven LPF kringen van het land. Ook was hij voorzitter van de onofficiële LPF-jongerenorganisatie “Jonge Fortuynisten”. Vooral in de eerste jaren van haar bestaan opereerde deze Jonge Fortuynisten in het schaduwgebied tussen de LPF en extreemrechtse groepen. Er waren destijds verschillende contacten met rechtsextremisten van bijvoorbeeld NNP en
Nieuw Rechts. Niet alleen achter de schermen maar ook op demonstraties en acties associeerden Jonge Fortuynisten zich met veel radicalere extreemrechtse groepen. Zo voerde Van Hattem zelf in 2003 actie met het radicale partijtje Nieuw Rechts in Tilburg. Een jaar later was hij spreker op een LPF bijeenkomst in Almelo. Hier had de organisatie ook radicale figuren als Alfred Vierling en Mart Giesen uitgenodigd. Beiden zijn oudgediende uit de fascistische centrumstroming van Centrumpartij en CD.
DPK
Ex-PVV’er Hero Brinkman (1964) doet mee met de fusiepartij Democratisch Politiek Keerpunt (DPK). Na zijn kritiek op het Oost-Europeanenmeldpunt van de PVV en vanuit onvrede dat zijn roep om democratisering van de PVV geen gehoor kreeg, verliet hij de partij van Wilders in maart van dit jaar. Hij vond uiteindelijk in de resterende Trots op Nederland-kringen een partner voor de verkiezingen. Of het DPK nu echt minder radicaal is dan de PVV zal nog moeten blijken. Over het algemeen stond Trots op Nederland te boek als een gematigd zusje van de PVV. Ook heeft Brinkman afgegeven op bepaalde extreme standpunten van Wilders. Deze nieuwe partij wordt in ieder geval grotendeels bevolkt door mensen van Trots op Nederland. Op deze manier heeft men al te radicale handtekeningzetters grotendeels buiten de deur weten te houden. Via Trots op Nederland verbindt de voormalige LPF minister Herman Heinsbroek zich als adviseur aan het DPK.
Bij de DPK duiken bij deze verkiezingen slechts een tiental andere ex-PVV’ers op als handtekeningzetters, waarbij Jacky Stevens (1993) uit Den Haag de enige bekende is. Brinkman had met haar de PVV jongerenorganisatie op willen richten. Het lijkt er dus op dat Brinkmans roep om democratisering binnen de PVV weinig weerklank heeft gekregen bij de actievere PVV aanhang. Ze zijn niet massaal met hem meegegaan naar de DPK. Wie zitten er dan wel in dit nieuwe partijtje? Tussen de kandidaten staan in ieder geval vijf mannen die voorheen actief waren in LPF of Fortuynistische kringen. Bij de handtekeningen treffen we er nog zo’n vijftien aan. Zo staat Joost van Puijenbroek (1982) uit Tilburg op de achtste plek van de kandidatenlijst. Samen met de hierboven genoemde PVV-kandidaat Alex van Hattem was hij actief bij de Jonge Fortuynisten. En ook Van Puijenbroek voerde actie met de extreemrechtse partij Nieuw Rechts. Hij sprak in 2004 een Van Gogh-herdenking van Nieuw Rechts en Forza Nederland toe in Amsterdam. Later stort hij zich op de lokale politiek in Tilburg en wordt hij gemeenteraadslid voor Trots op Nederland. Bij de handtekeningzetters van de DPK komen we Henk Schattenberg (1951) uit Barneveld tegen. Hij is ook actief geweest in LPF kringen en afsplitsingen. Opmerkelijker is dat hij oorspronkelijk afkomstig is uit de CD van Hans Janmaat. In 1995 ondersteunde hij deze partij bij de verkiezingen in Gelderland. Nadat de LPF ten onder was gegaan werd Schattenberg in 2006 kandidaat voor de Partij voor Nederland van Hilbrand Nawijn, die toen samenwerkte met het Vlaams Belang van Filip de Winter.
Libertarische Partij (LP)
Ook bij de Libertarische Partij duiken ex-PVV’ers en ex-LPF’ers op. De partij is in 1993 opgericht en doet af en toe aan verkiezingen mee. De superliberalen van dit kleine partijtje laten zich liever niet indelen in de handige politieke links-rechts schaal. Ze denken zelf liever in termen van vrijheid versus onvrijheid. Binnen het libertarisme zijn echter ook stromingen die je linksig of rechts zou kunnen noemen. Zo zijn er libertariërs die voor vrije immigratie en een vrij drugsbeleid pleiten, maar ook libertariërs die hier niets voor voelen. Het terugdringen van de overheidsbemoeienis en het afschaffen van wetten is een belangrijk speerpunt voor de LP. Subsidies en ontwikkelingshulp moeten worden afgeschaft, het ondernemersschap moet zonder belastingen vrij spel krijgen, maar het persoonlijke eigendomsrecht is heilig. Het zal dan ook niet verbazen dat het libertarisme lijnrecht tegenover een socialistische verzorgingmaatschappij staat. Men staat een harde maatschappij voor waarin degene die geld en bezit heeft regeert, de overheid minimaal is, en de zwakkere medemens het zelf uit mag zoeken. Deze superkapitalisten worden dan ook ingedeeld in het rechtse kamp.
Dat is waarschijnlijk dan ook de reden dat een aantal rechtse tot extreemrechtse mensen nu onderdak heeft gevonden bij de LP. In Noord-Holland duiken vijf voormalige PVV’ers als handtekeningzetters op bij de Libertarische Partij. Opmerkelijk zitten daar ook Gerton van Unnik (1966) en Cora Bot-Koeman (1968) bij. Zij stapten eerder dit jaar beiden op als Statenlid voor de PVV in Noord-Holland, nadat Hero Brinkman de fractie uit de PVV trachtte te trekken. Gerton van Unnik probeerde het nog even in Brinkmans nieuwe partij OBP, maar opereert nu als onafhankelijk Statenlid, maar mogelijk met een libertarisch tintje dus.
Al jarenlang zijn David Jessurun (1972) en Niek Holtzappel (1963) uit Amsterdam rasechte libertariërs. Ze zetten nu beiden hun steunhandtekening. Het afgelopen decennium profileerde Niek Holtzappel zich als een rechtse internetter. Zo plaatste hij links naar allerlei extreemrechtse partijen en organisaties vanaf zijn website. Holtzappel wilde bovendien Hitlers boek ‘Mein Kampf’ gaan verkopen om zo tegen boekverboden te ageren. Vanuit libertarisch oogpunt wilde hij een steunactie voor vrije meningsuiting voor NVU-voorman Joop Glimmerveen starten. David Jessurun is een liefhebber van aparte muziek die soms op het randje van extreemrechts zit. Als in 2002 en 2003 enkele optredens van dit soort neofolk- en darkwave bands door antifascisten getorpedeerd worden, ontwikkelt hij een sterke afkeer voor antifascistische groepen en kraakpanden. Op internet is hij actief op een website die zich specifiek tegen het antifascistische onderzoekswerk keert. Hij roept bovendien op om in een bruin fascistenhemd naar een van deze concerten te komen.
Iemand die ook een grote afkeer van antifascisten heeft is LP-kandidaat Frank Karsten (1964) uit Amsterdam. Ook van vrije immigratie moet hij niets hebben. Hij zet de libertarische organisatie “MeerVrijheid” op, met dito website waarop bezoekers ook naar het extreemrechtse forum Polinco worden doorverwezen. Daarnaast schrijft Frank Karsten een serie artikelen voor de extreemrechtse website Het Vrije Volk. In 2010 pleit hij daar nog voor een vermeend recht om te mogen discrimineren.
In 2005 is Theo Verstappen (1953) uit Gouda met een groepje opgestapte Nieuw Rechts prominenten betrokken bij een ideologische website van “Vrije Denkers”. Op deze site stond een pleidooi voor de vrijheid om te discrimineren als fundamenteel recht. Linkse stromingen en de islam waren dan weer bedreigingen voor de vrijheid van de Vrijedenkers. In 2006 steunt Verstappen de PVV bij de Kamerverkiezingen, precies hetzelfde wat hij nu bij de LP doet. Interessant is zijn redacteurschap bij het tijdschrift Bitterlemon Magazine in 2007. Dit rechtse blad kwam na de aanslagen van Breivik in Noorwegen in opspraak omdat Breivik enkele andere redacteuren nog voor de aanslagen zijn manifest mailde.
Zonder twijfel de meest omstreden LP-handtekeningzetter bij deze verkiezingen is Marthijn Uittenbogaard (1972) uit Hengelo. Hij had eerder dit jaar nog een boze menigte van buurtbewoners voor zijn deur die hem weg willen hebben. Dat komt omdat hij de voorzitter was van de inmiddels verboden vereniging Martijn, die voor meer acceptatie van pedofilie pleitte. Waarom Uittenbogaard nu het risico neemt om de Libertarische Partij in diskrediet te brengen door te tekenen is niet direct duidelijk. Hij lijkt zich door de Libertarische Partij aangesproken te voelen door de roep om absolute vrijheid op allerlei gebieden. Er was in 2009 al een samenwerking tussen libertariërs en de “pedopartij”, de Partij voor Naastenliefde, Vrijheid & Diversiteit (PNVD). In september 2009 organiseerden libertarische groepen een Vrijheidsparade in Den Haag. Marthijn Uittenbogaard stapte met zijn twee PNVD medebestuursleden vrolijk mee. In hun partijprogramma pleitten ze voor standpunten die er ook niet om liegen. Zo wilde de PNVD het ontkennen van de Holocaust niet meer strafbaar stellen. Ook zouden burgers de vrijheid moeten krijgen om te mogen discrimineren. Zulk soort pleidooien voor een absolute vrijheid van meningsuiting, ook ten opzichte van racisme of discriminatie, hoor je ook regelmatig onder libertariërs. Saillant detail is verder nog dat de PNVD in 2010 weer opgeheven werd omdat ze te weinig steun kregen. Vooral bij verkiezingen lukte het niet om voldoende ondersteunende handtekeningen te verzamelen. Dat zelfde lot wou Marthijn Uittenbogaard de Libertarische Partij kennelijk besparen.
Iemand die vast niet afgerekend zal willen worden op zijn extreemrechtse schrijfsels en activiteiten is Thomas (Tom) Wentzel (1989) uit Emmeloord. Hij is nu, na een jaartje of vijf actief te zijn geweest in alle hoeken en gaten van het extreemrechtse veld, als handtekeningzetter bij de Libertarische Partij terecht gekomen. Daar ligt een link met zijn recente activiteiten bij de liberale JOVD en VVD in Flevoland. De carrière van Wentzel heeft hem de afgelopen jaren langs organisaties als Voorpost en de extreemrechtse internetradiozender Radio Rapaille gevoerd. Hij was actief op fora van de fascistische partij Nationale Alliantie en op het Stormfront-forum. Hij ging naar radicale bijeenkomsten in België en Nederland. Wentzel associeerde zich met de restanten van de pro-apartheidsbeweging, met orthodox-christelijke initiatieven en met anti-islamitische actiegroepen. Hij wilde zelfs een Nederlandse afdeling van de uiterst rechtse groep Nieuw Solidaristisch Alternatief (N-SA) uit België opzetten. In 2009 bezocht hij een congres van het nazistische Nation en N-SA in België. Ook op de internetfora schreef Wentzel radicale teksten. Zo was hij trots op de jongens die een aanslag op een moskee pleegden. Hij wilde dat er varkensbloed naar een moskee gegooid werd om deze te ontheiligen. In 2010 zoekt Wentzel ruzie met een nazistische groep uit Brabant omdat de N-SA hen, en dus niet Wentzel, als partner in Nederland ziet. En na een blunder die hij maakt als webbeheerder van Radio Rapaille waarbij interne foto’s uitlekken, wordt hij steeds meer een paria in extreemrechtse kringen.
Eind mei 2010 is er een Nederlandse poging om een conservatieve Tea Party beweging zoals in de USA op te zetten. In Den Haag komen vogels van diverse pluimage op het Plein bijeen voor een manifestatie. Thomas Wentzel is aanwezig, net als een aantal voor hem bekende activisten van Voorpost. Het vreemde toeval wil dat ze samen luisteren naar toespraken van de huidige DPK-lijsttrekker Hero Brinkman, maar ook naar de Haagse VVD’er Anne Mulder (1969) die nu kandidaat staat voor de VVD. Ook Toine Manders (1969) is aanwezig. Hij is nu de lijsttrekker van de Libertarische Partij. De Stichting Dutch Tea Party is later een stille dood gestorven.
In 2011 probeert Thomas Wentzel opnieuw een activiteit op te zetten op het Plein in Den Haag. Hij wil een Mars voor de Vrijheid organiseren als reactie op de vrijspraak voor Geert Wilders. Via internet geeft Victor van der Sterren (1986) uit Groningen aan mee te willen doen. Van der Sterren staat nu op de achtste plek op de kandidatenlijst van de Libertarische Partij.
Anti Europa Partij (AEP)
We kennen in Nederland momenteel een Anti Euro Partij en een Anti Europa Partij. Ze zijn beiden door de Kiesraad geregistreerd en beiden van rechtse signatuur. De Anti Euro Partij werd eind 2011 door de doorgewinterde rechtextremist Wim Vreeswijk (1950) uit Utrecht opgericht. Het is het zoveelste extreemrechtse initiatief van een man die al meer dan dertig jaar rondloopt in radicale kringen van neonazi’s en fascisten. Begin jaren tachtig begon hij bij de oude Centrumpartij en jarenlang timmerde hij met zijn Nederlands Blok aan de weg. Hierdoor zat hij geruime tijd in de gemeenteraad van Utrecht, ook in de periode dat Geert Wilders daar VVD-raadslid was. Zoals altijd weet Vreeswijk zich gesteund door zijn vrouw Irene Vreeswijk-Mullaert (1952), maar ditmaal vindt hij ook een onverwachte medestander. Het Nieuwegeinse gemeenteraadslid Jack Rijnders (1946) van Trots op Nederland wordt de secretaris van de Anti Euro Partij. In een interview meent hij te kunnen stellen dat Vreeswijk niet extreemrechts is.
Kennelijk heeft Wim Vreeswijk zijn vechtlust en daadkracht van vroeger wat verloren, want na de oprichtingspubliciteit wordt het wat stil rondom het nieuwe partijtje. Er zijn interne strubbelingen rondom het kiezen van een lijsttrekker. Het automatisme om Vreeswijk op deze positie te benoemen hapert. De keuze voor de Nederlandse zakenman Arnold Reinten (1965) uit Velp bevalt Wim Vreeswijk niet, omdat Reinten al 20 jaar in Moskou woont en dus geen affiniteit met de Nederlandse politiek zou kunnen hebben. Jack Rijnders en Frits van Dam (1944) uit Harderwijk besluiten deze zomer met enkele medestanders de Anti Europa Partij op te richten, om zo toch Reinten als lijsttrekker te kunnen hebben. Ondanks het minieme verschil in de namen tussen deze twee partijen ziet de Kiesraad geen beletsel om hen beiden te registreren voor verkiezingsdeelname. Je zou verwachten dat de Kiesraad de kiezers behoedt voor verwarring, als twee partijnamen teveel op elkaar lijken. Gelukkig voor het Nederlandse publiek gooit Wim Vreeswijk hierna de handdoek in de ring en doet alleen de Anti Europa Partij nu mee aan de verkiezingen. Het verhaal gaat dat men uitzendkrachten heeft ingehuurd om de benodigde 600 handtekeningen te verzamelen. Er lijkt dus geen sprake van een partijstructuur die een bepaalde achterban geeft die de draagkracht vormt. In de regio Amsterdam krijgt de partij steun van Mieke Heitmeier (1956) en Tom Hoevers (1931). Mevrouw Heitmeier levert de kandidatenlijst in en
meneer Hoevers is ondertekenaar. Ze zijn beiden bestuurslid geweest van de extreemrechtse actiegroep Taalverdediging, die het Nederlands wil beschermen tegen buitenlandse (vooral Engelse) invloed. Grote man van Taalverdediging is Mieke’s broer Jan Heitmeier (1950) uit Amstelveen. Hij opereert nu op de achtergrond van de Anti Europa Partij nadat de samenwerking met Wim Vreeswijk vast liep. Ook Jan Heitmeier kent een lange staat van dienst in radicale groeperingen. In de jaren zeventig was hij al actief bij de uiterst rechte Boerenpartij en haar afsplitsing Binding Rechts. En in de jaren negentig was hij zeer actief bij de neonazipartij CP’86. De laatste jaren duikt hij regelmatig op bij de Heelnederlandse actiegroep Voorpost. Onder meer om zijn stokpaardjes Zuid-Afrika en de Nederlandse taal te berijden.
Voor het eerst kent Nederland dit jaar ook een kieskring voor de Antilliaanse eilanden die zich niet af wilden scheiden. De Anti Europa Partij heeft de Leidse Surinamer Anand Soekhoe (1969) gestrikt als stemmentrekker in deze kring. Hij is actief bij Leefbaar Leiden en kwam dit jaar in opspraak na een aantal tweets tegen illegalen en de islam. Zijn werkgever vond dat hij hierna niet meer goed kon functioneren als leraar maatschappijleer en verlengde zijn contract niet. Soekhoe had persoonlijk contact met de PVV, maar is bij de Anti Europa Partij uitgekomen als volgende stap in zijn carrière.
De Toekomst
De Partij van de Toekomst (PvdT) van de carnavaleske Koningshuisfan Johan Vlemmix (1959) uit Eindhoven heeft bij de verkiezingen waaraan ze tot nu toe aan meegedaan heeft geen zetels gewonnen. De partij staat totaal niet als rechts te boek. Toch zijn bij deze verkiezingen de gelederen voor het eerst versterkt door een vijftal rechtse mannen die kandidaat staan. Zo staat ex-LPF-voorzitter Henrick Fabius (1950) uit Den Haag op de vierde plek. Zijn plaatsgenoot Khalid Chaudry (1952) vinden we op plek nummer acht. Chaudry is de laatste tien jaar actief rondom diverse LPF afsplitsingen, bijvoorbeeld als kandidaat voor de Partij van Nederland van Hilbrand Nawijn in 2006. Theo Jansen (1942) uit Rotterdam en Jos Bron (1947) uit Amsterdam waren rond de eeuwwisseling Statenlid voor de autopartij Nederland Mobiel en beiden in 2002 kandidaat voor de rechtse middenstanders van de Nieuwe Midden Partij. Ze staan nu op plek 12 en 13 van de PvdT. De hekkensluiter van de lijst is dhr. Mischa Martherus (1949) uit Amsterdam. Hij was de afgelopen tien jaar ook actief bij de LPF en diverse afsplitsingen. Met Chaudry stond hij in 2006 kandidaat voor de Partij van Nederland van Hilbrand Nawijn, die dan samenwerkt met het Vlaams Belang van Filip de Winter.
In de kieskring Haarlem krijgt de PvdT opmerkelijk steun van het voormalige CD gemeenteraadslid Rob van Eijndthoven (1940) en zijn vrouw Gerda van Eijndthoven-Wielenga (1941) uit Zwanenburg. Het echtpaar was tot het einde van de radicaalrechtse CD van Hans Janmaat actief bij verkiezingen. Omdat de PvdT nou niet bepaald een extreemrechts partijprogramma kent, is het onduidelijk waarom ze zich aangesproken voelen deze partij te steunen.
50Plus
Bij enkele andere kleine partijtjes staan enkele rechtse figuren kandidaat. Zo staat Wim van Overveld (1949) van ONS Halderberge uit Oudenbosch kandidaat voor 50Plus. In 2006 deed hij hetzelfde bij de Kamerverkiezingen voor de LPF-doorstart Lijst Vijf Fortuyn. Voormalig voorzitter John Struijlaard (1948) van Leefbaar Rotterdam kandideert ook voor de ouderenpartij 50Plus. Hij was in de beginjaren ook bij de LPF actief.
Nederland Lokaal
De nieuwe verzamelpartij voor lokale partijen Nederland Lokaal kent ook van dit soort kandidaten. Bijvoorbeeld Ed Arnold (1966) van Lijst Vijf Fortuyn en Leefbaar Rotterdam. Maar ook de West-Groninger Ytsen van der Velde (1952) uit Opende. Hij is nu tien jaar gemeenteraadslid voor een rechts lokaal partijtje en was in 1999 betrokken bij het opgefokte protest in het Friese dorp Kollum tegen een asielzoekerscentrum.
Buiten de PVV lijkt de rest van de partijen die hier genoemd wordt maar weinig kans te maken op meerdere zetels in het parlement.
